Vài tuần qua, nước Mỹ đã có một chuỗi các cơn bão dữ dội khiến hàng chục người chết và toàn bộ thị trấn bị bỏ lại trong đống đổ nát.
Báo cáo cho biết, từ đầu năm 2023 đến nay đã có 494 cơn lốc xoáy, gần gấp đôi mức trung bình vào thời điểm này hằng năm. Nhiều cơn bão trong số này đã xảy ra bên ngoài “Tornado Alley”, bao gồm các bang trên khắp vùng Plains, nhưng thay vào đó, chúng lại tàn phá hàng dặm khắp vùng Đông Nam và Trung Tây.
Ngày 24 thatsng 3, cơn lốc xoáy EF-4 chết chóc đã xé toạc thị trấn Rolling Fork, Mississippi, giết chết ít nhất 26 người và làm bị thương hàng chục người khác. Một tuần sau, một đợt bão chết người khác tàn phá các khu dân cư ở Little Rock và Wynne, Arkansas, khiến ít nhất 32 người chết và khiến nhiều người mất nhà cửa.
Sau chưa đầy 2 tuần, đợt bão chết người thứ ba đã đổ bộ vào cùng một khu vực, sinh ra gần hai chục cơn lốc xoáy, giết chết ít nhất năm người ở Missouri.
Những ngôi nhà bị hư hại vì tác động của cơn lốc xoáy, được ghi lại tại Glenallen, Missouri, Hoa Kỳ vào ngày 5/4/2023, sau khi những cơn bão xé toạc miền Nam và Trung Tây trong hai ngày liên tiếp.
Cheney Orr/Reuters
Những con số thật đáng kinh ngạc, nhưng mùa thời tiết khắc nghiệt còn lâu mới kết thúc.
Mùa thời tiết khắc nghiệt đang trở nên nguy hiểm hơn
Chỉ trong vòng hơn ba tháng tính đến năm 2023, đã có ít nhất 68 trường hợp tử vong do các cơn bão nghiêm trọng. Con số này thật đáng kinh ngạc khi so sánh với số trung bình các trường hợp tử vong do lốc xoáy trong một năm, chỉ khoảng 71 người.
Một lý do khiến năm nay có rất nhiều người chết là bởi nhiều cơn bão trong số này quét qua vào ban đêm.
Nghiên cứu cho thấy những cơn lốc xoáy vào ban đêm gây chết người nhiều hơn gấp đôi so với những cơn lốc xoáy xảy ra vào ban ngày. Lốc xoáy rất khó phát hiện trong bóng tối, nhưng lý do lớn nhất là vì mọi người đang ngủ.
Nghiên cứu cho thấy: “Sự gián đoạn trong việc phổ biến cảnh báo dường như trùng khớp với những giờ qua đêm vì hầu hết mọi người đang ngủ trong khoảng thời gian này và không nhận được thông tin cảnh báo quan trọng”.
Thời tiết CNN
Một lý do khác khiến chúng ta thấy nhiều người chết hơn đơn giản là do nơi những cơn bão này đang xảy ra. Đông Nam và Trung Tây đông dân cư hơn nhiều so với Đồng bằng. Nhiều người đã ở trong khu vực đường đi của những cơn bão này.
Khu vực này cũng có ít tầng hầm và nơi trú ẩn dưới lòng đất hơn ở phía Đông Nam. Điều này là do đất ở đây có độ ẩm cao, khiến cho người dân buộc phải tìm nơi trú ẩn trên mặt đất, khiến cho việc sống sót sau một cơn lốc xoáy dữ dội trở nên khó khăn hơn.
Tại sao năm nay thời tiết khắc nghiệt như vậy?
Từ đầu năm 2023 đến nay, đã có gần 500 cơn lốc xoáy, khiến nó trở thành năm có lốc xoáy cao thứ ba sau năm 2008 và 2017. Và 13 trong số 15 tuần trong năm nay có thời tiết khắc nghiệt.
Một phần lý do tại sao năm nay liên tục xảy ra những sự kiện như thế là do sự ổn định của dòng chảy các sông trong khí quyển đã gây khó khăn cho các khu vực phương Tây.
Theo Bill Bunting, người đứng đầu hoạt động dự báo tại Trung tâm Dự đoán Bão, những cơn bão đó đã giữ một lượng ẩm đáng kinh ngạc, với “rất nhiều tuyết, mưa và lốc xoáy tại Los Angeles”. Và chúng đã tiếp tục duy trì sức mạnh khi di chuyển về phía đông.
Bunting cho rằng, các trường gió mạnh và các cơn lốc xoáy mạnh trên bề mặt có thể góp phần làm tăng khả năng thời tiết khắc nghiệt khi những hệ thống này di chuyển sang phía đông xa hơn.
Một khu vực rộng lớn ở miền Đông Hoa Kỳ đang trải qua một mùa đông ấm áp, dẫn đến ít đợt lạnh hơn và làm giảm khả năng xảy ra thời tiết khắc nghiệt do bão. Những cơn bão cần không khí ấm áp và độ ẩm để phát triển mạnh hơn, và mùa đông ấm áp này cung cấp đầy đủ nguyên liệu cho chúng để tạo ra những cơn bão mạnh ngoài mùa khắc nghiệt truyền thống.
Tháng Tư, Năm và Sáu là thời điểm đỉnh điểm truyền thống của các cơn bão nghiêm trọng trên khắp Hoa Kỳ.
Mặc dù mệt mỏi do ảnh hưởng của bão có thể bắt đầu, nhưng đây lại là thời điểm trong năm thường xảy ra nhiều cơn lốc xoáy nhất và khả năng thời tiết khắc nghiệt có thể kéo dài trong hai tháng tiếp theo.
Biến đổi khí hậu và lốc xoáy
Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy sự thay đổi của hoạt động lốc xoáy trong những năm gần đây. Họ nhận thấy rằng khu vực được gọi là “Hẻm lốc xoáy” đã giảm lốc xoáy đáng kể, trong khi khu vực Đông Nam và Trung Tây đang có sự gia tăng.
Theo Trung tâm Dự báo Bão, các cơn lốc xoáy đang gia tăng trên khắp miền Nam, với các quận ở Mississippi có mức tăng cao nhất trong 20 năm qua.
Đồng hồ lốc xoáy trung bình hằng năm năm
Cho đến nay, có rất ít bằng chứng về việc biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến những cơn bão và lốc xoáy nghiêm trọng như thế nào. Nhưng một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng những cơn giông bão luân phiên, siêu lớp có thể xảy ra thường xuyên hơn và dữ dội hơn trong tương lai khi tình trạng ô nhiễm làm hành tinh nóng lên tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu lên cao hơn.
Nó cũng cho thấy một sự thay đổi về nơi những cơn bão tàn khốc này sẽ xảy ra, cũng như một mùa lốc xoáy bắt đầu sớm hơn.
Nghiên cứu cho biết: “Các siêu bão được dự đoán sẽ trở nên nhiều hơn ở các khu vực phía đông Hoa Kỳ, đồng thời giảm tần suất ở các khu vực của Great Plains. “Nguy cơ siêu bão dự kiến sẽ leo thang ngoài đỉnh điểm truyền thống của mùa thời tiết khắc nghiệt, với khả năng xảy ra siêu bão và mối nguy hiểm của chúng tăng lên trong những tháng cuối mùa đông và đầu mùa xuân.”
Khi triển vọng về thời tiết khắc nghiệt không mấy tốt đẹp, điều tốt nhất là nên cảnh giác và chuẩn bị sẵn sàng. Nên lập kế hoạch ngay bây giờ và biết cách xử lý khi gặp phải thời tiết khắc nghiệt để bảo vệ tính mạng của mình.
Phương Linh – Báo Mỹ
Leave a comment