Báo Mỹ – Quan hệ Mỹ – Trung tiếp tục chuỗi ngày căng thẳng khi mới đây chính phủ Mỹ ra lệnh đóng cửa tổng sự quán Trung Quốc tại Houston. Trước động thái này, Trung Quốc đang nghiên cứu các biện pháp trả đũa. Và vòng tuần hoàn này cứ thế diễn ra không hồi kết kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ cách đây 4 thập kỷ.
Mặc dù tổng thống Trump không ít lần nhận định mối quan hệ cá nhân tốt đẹp giữa mình và chủ tịch Tập Cận Bình. Tuy nhiên thực tế cho thấy, mối quan hệ 2 nước liên tục có các động thái “trả đũa” lẫn nhau trên mọi lĩnh vực: quốc phòng an ninh, ngoại giao thương mại, công nghệ hay nhân quyền và các lĩnh vực khác.
Các chuyên gia cho rằng, căng thẳng kéo dài giữa 2 cường quốc lớn nhất thế giới là một dấu hiệu đáng báo động ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế toàn cầu khi các công ty, doanh nghiệp lớn nhỏ bị liên lụy.
Vậy những tác nhân nào khiến tình hình quan hệ Mỹ – Trung trở nên mong manh như bây giờ?
Dưới đây là những “nút thắt” khiến mối quan hệ giữa 2 cường quốc của thế giới trượt dài trong những tranh cãi và bất đồng.
Cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung
Chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016 là khởi đầu cho cuộc chiến thương mại không có hồi kết giữa Mỹ và Trung Quốc.
Ông Trump lúc ấy đã chiếm được niềm tin từ người dân Mỹ khi thẳng thắn cáo buộc Trung Quốc chiếm nhiều lợi ích hơn trong mối quan hệ thương mại giữa 2 nước bằng cách bán nhiều hàng hóa sang Mỹ nhiều hơn là mua lại.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã có những biện pháp trừng phạt bằng cách áp thuế lên các mặt hàng Trung Quốc. Và Trung Quốc cũng liên tục “trả đũa” lại hàng hóa của Mỹ.
Vòng tuần hoàn này cứ lặp đi lặp lại suốt 2 năm. Mặc dù cả 2 nước đã thỏa thuận tạm dừng cuộc chiến thương mại này từ 1/2020 nhưng thực tế thì các lệnh trừng phạt thuế quan vẫn chưa được dỡ bỏ.
Căng thẳng ở Biển Đông
Một trong những nguyên nhân khiến mối quan hệ Mỹ – Trung rạn nứt là việc Trung Quốc thực hiện các hành động ngang ngược xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của các nước.
Mỹ đã phối hợp với các nước trong bộ tứ kim cương bao gồm Nhật Bản, Úc, Ấn Độ tăng cường thách thức, phản đối các yêu sách phi lý của Trung Quốc trên biển Đông.
Căng thẳng giữa 2 nước ở Biển Đông gần đây đã leo thành thành những cuộc “khẩu chiến” trên mạng xã hội. Các chuyên gia nhận đình, đây sẽ làsự thay đổi về chiến lược của Mỹ trong bối cảnh cạnh tranh siêu cường đang ngày một nóng lên ở Đông Nam Á.
Trục xuất sinh viên
Bên cạnh việc áp thuế cho hàng hóa, chính phủ của Trump còn tiến hành các biện pháp nhằm ngăn chặn nội gián và hạn chế tầm ảnh hưởng của Trung Quốc tại Mỹ.
Theo đó, tổng thồng Trump đã ra hủy bỏ visa của hàng nghìn sinh viên và nghiên cứu sinh Trung Quốc tại Mỹ, những người này được cho là có liên quan đến quân đội Trung Quốc.
Trong thời gian tới, Trung Quốc có thể cũng sẽ thực hiện lệnh cấm cấp visa cho công dân Mỹ như một hành động “ăn miếng trả miếng”.
Vấn đề nhân quyền
Hồi tháng 5, sau những cuộc biểu tình kéo dài không thành của người dân, Trung Quốc chính thức thông qua luật an ninh quốc gia đối với Hong Kong, bất chấp sự phản đối của nhiều nước trên thế giới.
Ngay lập tức Mỹ đã ra quyết định chấm dứt tình trạng đối xử đặc biệt về thương mại của Hong Kong như một biện pháp để “trừng phạt” Trung Quốc, bao gồm các ưu đãi về thuế trong hoạt động xuất khẩu hàng hoá.
Trung Quốc sau đó đã liên tục chỉ trích và cảnh báo về việc trả đũa vì cho rằng Mỹ đã can thiệp quá sâu vào vấn đề nội bộ của Trung Quốc.
Chiều 13/7, Trung Quốc đã tuyên bố trừng phạt 1 ủy ban và 4 cá nhân của chính phủ và Quốc hội Mỹ.
“Chiến tranh” trên mặt trận công nghệ và truyền thông
Khoa học – Công nghệ luôn là vấ đề “nhạy cảm” trong mối quan hệ giữa 2 nước khi nhiều lần chính quyền Tổng thống Trump cáo buộc Trung Quốc ăn cắp công nghệ của Mỹ.
Không dừng lại ở đó, Huawei – công ty công nghệ lớn nhất của Trung Quốc đã “vỡ tan” tham vọng thống trị thị trường toàn cầu vì bị Mỹ đưa vào danh sách đen. Thậm chí, Mỹ còn kêu gọi các nước khác “tẩy chay” Huawei trong dự án cơ sở hạ tầng viễn thông.
Về mặt truyền thông, Mỹ ban hành quy định mới thắt chặt việc cấp visa cho các nhà báo Trung Quốc. Quy định này có hiệu lực từ 11/5.
Động thái này diễn ra sau khi Trung Quốc có hành động trục xuất các nhà báo Mỹ và sử dụng các biện pháp gây trở ngại cho việc đưa tin của các nhà báo Mỹ tại đây.
Đại dịch COVID-19
Kể từ khi virus SARS-CoV-2 xuất hiện tại Vũ Hán vào cuối năm ngoái và lây lan trở thành đại dịch toàn cầu như hiện nay, chính quyền Tổng thống Trump liên tục đổ lỗi cho Trung Quốc đã lan dịch bệnh khắp nơi.
Ông Trump đã gọi tên loại virus này là “virus Trung Quốc”, “virus Vũ Hán” như một lời khẳng định về việc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về dịch bệnh.
Căng thẳng tiếp tục gia tăng khi Trump quyết định rút lui và dừng tài trợ cho Tổ chức y tế thế giới – WHO vì cho rằng tổ chức này tiếp tay cho Trung Quốc giấu dịch.
Trung Quốc ngay lập tức bác bỏ sự cáo buộc của Tổng thống Trump. Một số quan chức Trung Quốc còn lan truyền tin đồn vô căn cứ rằng chính quân đội Mỹ có thể đã mang virus SARS-CoV-2 tới Vũ Hán trong chuyến thăm vào tháng 10 năm ngoái.
Bảo An – Báo Mỹ
Leave a comment